Шүлсний булчирхайн үрэвсэл

Шүлсний булчирхайн үрэвсэл

Шүлсний булчирхайн үүрэг

Шүлсний булчирхай нь шүлс ялгаруулж, биед хэд хэдэн чухал үүргийг гүйцэтгэдэг булчирхай юм. Тэд зогсолтгүй ажилладаг бөгөөд нэг өдрийн дотор нэг литр шүлс ялгаруулдаг гэдгийг та мэдэх үү? Шүлсний булчирхай нь гадаад шүүрлийн эрхтэн юм.

Эдгээр нь амны хөндийн болон залгиурын салст бүрхэвчээр тархсан гурван хос том булчирхай болон жижиг, олон тооны хэсгээс бүрдэнэ. Эдгээр булчирхай нь бие махбодод шүлсний тасралтгүй үйлдвэрлэлийг хариуцдаг. Шүлсний булчирхай нь шүүрлийн эсүүд шүлс ялгаруулдаг паренхим, шүлсийг гадагшлуулдаг сувгуудаас бүрддэг.

Шүлсний булчирхайн үрэвсэл

Шүлсний булчирхайн үрэвсэлт үйл явц нь шүдний өвчин юм. Тааламжгүй мэдрэмжээс гадна амны хөндийг бүхэлд нь хамарч, улам бүр дорддог хүндрэлүүдээр дүүрэн байдаг.

Шүлcний бyлчиpхaйн үpэвcэл нь өвчтөнд ихээхэн тaaгүй бaйдaл үүcгэдэг бөгөөд хэpэв эмчлэхгүй бoл хүндpэл үүcдэг. Хэлний дoopхи, пapoтид, эpүүний дoopх шүлcний бyлчиpхaй яaгaaд үpэвcдэг, cиaлoдeнитийг хэpхэн хypдaн эмчлэх, түүний шинж тэмдэгүүд юy бoлoхыг мэдэх нь чyхaл юм.

Үpэвcэлт үйл явц нь виpyc, эмгэг төpүүлэгч нянгyyд нэвтэpcний дapaa үүcдэг. Cyвгийн бөглөpөл, хaвдap, өвдөлт, хyypaй ам нь cөpөг хүчин зүйлийн үйл aжиллaгaaны дэвcгэp дээp үүcдэг. Хaлдвap нь гaднaac эcвэл биeийн бycaд хэcгээc нэвтэpдэг.

Өвчний aюyлтaй хэлбэp нь гaхaйн хaвдap юм. Хүүхдүүдэд, нacaнд хүpэгчдэд виpycт хaлдвap нэвчcэний дapaa бaгa тoхиoлддoг. Ихэнхдээ үpэвcлийн шaлтгaaн нь бактери байдаг.

Энэ нь шүлсний зогсонги байдал, цаг тухайд нь гарахгүйн улмаас вирус эсвэл шүдний халдвар авах нь илүү хялбар байдаг. Нөлөөлөлд өртсөн булчирхай хэвийн ажиллахгүй, шүлс бага зэрэг ялгарч, хоол залгих үйл явц нь хүндрэлтэй болдог. Эмгэг төрүүлэгчид нь халдварт паротит– вирусууд юм. Гахайн хавдар нь шүлсний булчирхайд тархдаг үрэвсэлт үйл явц юм.

Хортой бактери нь шүлсний суваг бөглөрөх үед эпидемийн бус паротит үүсгэдэг. Энэ байдал нь амны хөндийн эрүүл ахуйг дагаж мөрдөхгүй байх, шүлсний чулуу үүсэх, янз бүрийн гэмтэл. Үүний шалтгаан нь сүүлийн үеийн халдварт өвчин (томуу, тархины үрэвсэл, уушгины хатгалгаа, хижиг) эсвэл өмнөх мэс засал байж болно.

Ихэнхдээ хүүхдийн шүлсний булчирхайн үрэвсэл нь сиаладенит үүсгэдэг. Цочмог сиаладенит (өвөрмөц бус) нь хүүхдүүдэд нөлөөлдөг өвчин юм. Мөн тунгалгийн булчирхайн үрэвслийг өдөөж өгдөг.

Яагаад үрэвсдэг вэ?

Халдвар үүсгэгч шүлсний булчирхай руу ороход салст бүрхэвч хавдаж, шүлс ялгаруулах суваг нарийсаж дотор нь тунгалаг эсвэл идээт шингэн хуримтлагдаж, шүлс ялгарах нь хэцүү болдог. Ийм нөхцөл байдал үргэлжилсээр байх тусам булчирхай нь аажмаар хатингарч, сорви үүсч, хангалттай хэмжээний шүлс ялгаруулж чадахаа болино.

• Шүлсний булчирхайн үрэвслийн шалтгаан нь 30% -д нь вирус байдаг).
• Халдварт үйл явцаас гадна булчирхайн гэмтэл
• болон цацрагийн гэмтэл
• Нийт үрэвслийн 40 хүртэлх хувь нь шүдний эмчилгээнээс үүдэлтэй байдаг.

Та өөрийн шүдэнд өөрөө дур мэдэн эмчилгаа хийх эсвэл эмнэлэгийн бус аргаар эмчилгээ хийсэн тохиолдолд шүлсний булчирхайд олон төрлийн халдвар авч үрэвсэх магадлал өндөр байдаг.

Гахайн хавдар

Шүлс ялгаруулагч гурван хос булчирхайн нэг болох чихний ойролцоох булчирхай нь вирусийн халдварын улмаас үрэвсэж томрохыг гахайн хавдар өвчин гэдэг. Өвөл, хаврын улиралд илүү дэлгэрдэг бөгөөд ихэвчлэн бага насны хүүхдүүд өвдөнө. Цөөн тохиолдолд гахайн хавдраар өвчлөөгүй насанд хүрсэн хүн өвддөг. Өвдсөний дараа насан туршийн дархлаа тогтдог тул дахин өвчлөхгүй.

Шинж тэмдэг

Халдвар авснаас хойш нууц хугацаа нь 10-21 хоног үргэлжлэх бөгөөд цонх үе дууссаны дараа доорх зовиур илэрнэ.

• Нүүрний доод хэсгээр хавдах (нэг талдаа эсвэл хоёр талд хавдах)
• Халуурах
• Толгой өвдөх
• Булчин өвдөх
• Ядарч сульдах
• Хоолны дуршил буурах
• Зажилж, залгихад өвдөлт мэдрэгдэх.

Хүндрэл

Гахайн хавдар өвчний вирус нь цусаар дамжиж бусад эрхтнүүдийг үрэвсүүлдэг. Эцсийн хүндрэл нь үргүйдэлд хүргэх аюултай. Тиймээс бүрэн эмчлэх нь чухал юм. Тухайлбал,

• Бага насандаа гахайн хавдраар өвчилж байсан хөвгүүд насанд хүрэх үед төмсөгний нэг тал эсвэл хоёр тал нь үрэвсэж хавдан улмаар үргүй болгох магадлалтай.
• Нойр булчирхайн үрэвсэл үүсгэнэ.
• Бага насандаа гахайн хавдраар өвчилсөн охин хүүхэд насанд хүрмэгц хөх болон өндгөвч үрэвсэж үргүй болох магадлалтай.
• Менингит – Цусаар дамжин төв мэдрэлийн эрхтэн тогтолцоонд вирус халдварлан менингит болж хүндэрдэг
• Сонсголгүй болох – Ховор тохиолдолд нэг чихний эсвэл хоёр чихний сонсох чадвар алдагдана.
• Зулбах – Жирэмсэн үед гахайн хавдраар өвчилбөл зулбах эрсдэлтэй.

Зөвлөгөө

Гахайн хавдар туссан бол дараах арга хэмжээ авна.

• Халуун бууртал орондоо хэвтэж амрах
• Бусдад халдварлахаас сэргийлэх. Гахайн хавдар туссан хүний аяга тавгаар хооллохгүй байх, эрүүл хүнтэй ойртохгүй байх (өвчтэй хүнийг 11-21 хоног тусгаарлах)
• Өвчин намдаах эмийг эмчийн заавраар хэрэглэж болно.
• Үрэвсэж хавдсан шүлсний булчирхай дээр бүлээн эсвэл хүйтэн жин тавих
• Амыг фурациллин, тамидин 0,7% уусмалаар зайлах
• Хэрэв төмсөг хавдсан бол хүйтэн жин тавих
• Зажилж иддэг хоол аль болох идэхгүй байх. Шим тэжээллэг зутан шөл уух.
• Гашуун зүйл идэхгүй байх. Жимсний шүүс, нимбэг, жүрж зэрэг шүлс ихээр ялгаруулдаг хүнс хэрэглэхгүй байх
• Шингэн зүйл их хэмжээгээр уух. Өдөрт 6-8 аяга шингэн зүйл уух
• Хориглох хоол: өөх тос ихтэй, хуурсан шарсан хурц хоол, шоколад, өнгөтэй ундаа, халуун ногоо г.м
• Өрөөг тогтмол, агааржуулж, чийгшүүлэх

Урьдчилан сэргийлэлт

Гахайн хавдрын эсрэг товлолт вакцин хийлгэж байсан болон урьд нь гахайн хавдраар өвчилж байсан хүмүүст өвчний эсрэг дархлаа тогтдог.

Гахайн хавдар, улаан бурхан, улаанууд өвчний эсрэг хавсарсан вакциныг хүүхдэд 2 үе шаттайгаар нэгдсэн журмаар хийдэг бөгөөд эхний вакциныг 9 сартайд, дараагийн вакциныг 2 настайд нь хийдэг.

Харин жирэмсэн эсвэл ойрын нэг сарын хугацаанд жирэмсэн болохоор төлөвлөж байгаа, антибиотикийн харшилтай, дархлааны өвчтэй хүмүүст вакцин хийхийг хориглодог.

Вакцин хийлгэхээс гадна хувийн ариун цэврээ сахиж, халдвар дамжих замуудаас өөрийгөө болон бага насны хүүхдээ хамгаалах хэрэгтэй юм.

Эмчилгээ

Мэргэжлийн эмчид үзүүлэх, шинжилгээ хийлгэх.

Гахайн хавдар нь вирусийн гаралтай халдвар өвчин тул антибиотикоор эмчлэхгүй. Ихэнх тохиолдолд гахайн хавдар хөнгөн хэлбэртэй байх бөгөөд мэргэжлийн эмчид үзүүлж зохих эмчилгээ хийлгэхгүй бол өвчин даамжрах аюултай.

Холбоотой Үйлчилгээ

Зөвлөгөө Мэдээлэл